Qərb özünə zərər verir?| Sanksiyalar dünya iqtisadiyyatında baş verən dəyişikliklərin “müqəddiməsi” kimi

Məsələn, İran və ya Şimali Koreyaya qarşı ciddi iqtisadi sanksiyalar tətbiq edilir ki, bu da həmin ölkələrin inkişaf etməsinə və dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyasına imkan vermir. Və əgər Qərbin bu ölkələrə qarşı sanksiyalar tətbiq etməsi lokal, müəyyən mənada regional əhəmiyyət kəsb edə bilərsə, o zaman Ukrayna ətrafındakı böhranın iqtisadi maneələr və sanksiyalar platformasına keçməsi dünya iqtisadiyyatında ciddi dəyişikliklər vəd edir. Artıq koronavirus epidemiyası səbəbindən dünya iqtisadiyyatı iqtisadi böhranın təsirlərinin öhdəsindən çətinliklə gələ bilir və Rusiyaya qarşı sanksiyalar qlobal iqtisadi artıma əlavə maneəyə çevriləcək.

Doğrudur, Rusiya iqtisadiyyatını ABŞ, Avropa İttifaqı və ya Çinlə müqayisə etmək olmaz, lakin nəzərə almalıyıq ki, Rusiya dünyanın ən böyük ölkəsidir, nəhəng resurslara malikdir və bu resurslara ehtiyac da böyükdür. Rusiyanın resurslar baxımından özünü təmin edən ölkə sayılması ilə bağlı qiymətləndirmələr də təsadüfi deyil, hətta ən sərt sanksiyalar tətbiq edilsə belə, o, öz tələblərini ödəyə bilər. Lakin Qərb dövlətləri bunu ödəyə bilməz. Məsələn, Avropanın qaza olan tələbatının təxminən 40%-ni Rusiya ödəyir. Və Ukrayna ətrafında vəziyyətin gərginləşməsi fonunda Avropa ölkələri alternativ yollar, o cümlədən maye qaz təchizatı baxımından axtarışlar aparmağa çalışır.

Alternativ yollardan biri, məsələn, Qətərdən idxalı artırmaqdır. Maraqlıdır ki, Qətərin energetika naziri bildirib ki, Rusiya-Ukrayna böhranına görə Rusiya qazının Avropaya ixracı dayandırılarsa, heç bir ölkə o boşluğu mayeləşdirilmiş təbii qazla doldura bilməyəcək. Belə çıxır ki, Rusiya qazının Avropaya nəqli dayandırılarsa, Avropa ölkələrində enerji böhranı qaçılmaz olacaq. Maraqlıdır ki, iqtisadiyyatında qaza böyük tələbat olan Almaniya Ukrayna böhranı fonunda siyasi səbəblərdən “Şimal axını 2” qaz kəmərinin fəaliyyətinin dondurulduğunu elan edib. Belə çıxır ki, Qərb dövlətləri sanksiyalar məntiqini rəhbər tutaraq, iqtisadiyyatlarını təhlükə altına qoyurlar və ya özlərinə zərər verirlər. Bu isə təkcə enerjiyə deyil, digər iqtisadi və maliyyə sahələrinə də aiddir.

Məsələn, Qərb Rusiyanı SWIFT banklararası ödəniş sistemindən ayırmağı ciddi şəkildə düşünür və bu, təkcə Rusiyaya deyil, həm də Rusiya resurslarına çıxışını itirəcək, Rusiya bazarına mal və xidmətlərini ixrac edə bilməyəcək Qərb ölkələrinin iqtisadiyyatlarına zərbə vuracaq. Və SWIFT əvəzinə Rusiya maliyyə institutları alternativ ödəniş köçürmə sistemindən istifadə etməyə başlaya bilər. Digər tərəfdən, Qərbin Rusiyaya qarşı sanksiyaları Rusiya və Çin arasında iqtisadi əməkdaşlığı dərinləşdirəcək və uzunmüddətli perspektivdə belə bir perspektiv ilk növbədə Qərb ölkələrinin maraqlarına uyğun deyil, çünki onlar Çini özlərinin əsas iqtisadi və texnoloji rəqibi kimi görürlər.